วันอาทิตย์ที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2559

ทิสาปาโมกข์

ทิสาปาโมกฺข ทิศาปาโมกข์

คำนี้มักแปลทับศัพท์ว่า ทิศาปาโมกข์ แต่ความหมายโดยสัททนัย คือ ตามหลักไวยากรณ์ มีคำแปลว่า

อาจารย์ผู้อันใครๆ ในทิศทั้งหลายรู้จักแล้ว หรือ เป็นประธานของอาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งปวง 

หลักฐานจากคัมภีร์

สพฺพทิสาสุ วิทิโต ปากโฏ, ปธาโน วาติ อตฺโถ, 

ปณฺฑิตภาเวน สพฺพทิสาสุ ปมุขภูโต, ปธาโน วา (ม.ฎี ๑/๑๑๗, ) 

อาจารย์ผู้อันใครๆ ในทิศทั้งหลายรู้จักแล้ว คือ ปรากฏแล้ว หมายถึง เป็นประธาน. 

อีกนัยหนึ่ง เป็นประธานในอาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งปวง เพราะความเป็นบัณฑิต.

ทิสานํ , ทิสาสุ วา ปาโมกฺโข ปธาโนติ ทิสาปาโมกฺโข, เอตฺถ จ ทิสาสทฺเทน ทิสฏฺฐา วุตฺตา. 

อาจารย์ผู้เป็นประธานแห่งอาจารย์ผู้ตั้งอยู่ในทิศทั้งหลาย ชื่อว่า ทิสาปาโมกข์. ทิสา ศัพท์ในที่นี้ มีความหมายเท่ากับ ทิสฏฺฐา อาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งหลาย (ชาตกฎีกา ๑/๓๑ ฉบับพม่า)

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น