สารพันคัมภีร์ - กัจจายนไวยากรณ์ แปล

กจฺจายนพฺยากรณ

๑. สนฺธิกปฺป

ปฐมกณฺฑ

ปณามคาถา

อ.คาถา อันแสดงซึ่งการนอบน้อม มยา วุจฺจเต อันเรา จะกล่าว ฯ

(ก)

เสฏฺฐํ ติโลกมหิตํ อภิวนฺทิยคฺคํ

พุทฺธญฺจ ธมฺมมมลํ คณมุตฺตมญฺจ

สตฺถุสฺส ตสฺส วจนตฺถวรํ สุพุทฺธุ 

วกฺขามิ สุตฺตหิตเมตฺถ สุสนฺธิกปฺปํฯ

อหํ อ.ข้าพเจ้า อภิวนฺทิย ขอถวายอภิวาทแล้ว พุทฺธํ ซึ่งพระพุทธเจ้า เสฏฺฐํ ผู้ประเสริฐ ติโลกมหิตํ ผู้อันชาวโลกสามบูชาแล้ว อคฺคํ เป็นผู้เลิศ จ ด้วย [อภิวนฺทิย ขอถวายอภิวาทแล้ว] ธมฺมํ ซึ่งพระธรรม อมลํ ที่ปราศจากมลทิน จ ด้วย [อภิวนฺทิย ขอถวายอภิวาทแล้ว] คณํ ซึ่งหมู่ อุตฺตมํ สูงสุด จ ด้วย วกฺขามิ แล้วจักกล่าว สุสนฺธิกปฺปํ ซึ่งปกรณ์เป็นที่เชื่อมโยงคือการจัดแบ่งดี สุตฺตหิตํ ที่เกื้อกูลแก่สูตร [คือพระไตรปิฎก] สุพุทฺธุ เพื่อการเข้าใจอย่างดี วจนตฺถวรํ ซึ่งอรรถแห่งพระดำรัสอันประเสริฐ  ตสฺส สตฺถุสฺส แห่งพระศาสดานั้น. 

         เอตฺถ [วจนตฺถวเร] ในอรรถแห่งพระดำรัสอันประเสริฐนั้น -

(ข)

เสยฺยํ ชิเนริตนเยน พุธา ลภนฺติ

ตญฺจาปิ ตสฺส วจนตฺถสุโพธเนน

อตฺถญฺจ อกฺขรปเทสุ อโมหภาวา

เสยฺยตฺถิโก ปทมโต วิวิธํ สุเณยฺยํฯ

[ยํ เสยฺยํ อ. โลกุตรธรรมอันประเสริฐสุด ใด อตฺถิ มีอยู่]  พุธา    อ.บุคคลผู้รู้ ท. ลภนฺติ ย่อมได้ เสยฺยํ ซึ่งโลกุตรธรรมอันประเสริฐสุด [ตํ นั้น] ชิเนรตนเยน โดยนัยอันพระชินเจ้าตรัสแล้ว, จ อนึ่ง ลภนฺติ ย่อมได้ ตํ อปิ แม้ซึ่งนัยอันพระชินเจ้าตรัสแล้วนั้น วจนตฺถสุโพธเนน เพราะเข้าใจอรรถแห่งพระดำรัสอันประเสริฐเป็นอย่างดี ตสฺส [สตฺถุสฺส] ของพระศาสดา.จ อีกทั้ง ลภนฺติ  จะได้ อตฺถํ ความหมายทั้งโลกิยะและโลกุตระ  อโมหภาวา เพราะมีความรู้ อกฺขรปเทสุ ในอักขระและบท ท. ,อโต  ดังนั้น เสยฺยตฺถิโก กุลบุตรผู้ปรารถนาโลกุตรธรรมอันประเสริฐสุด สุเณยฺยา ควรศึกษา วิวิธํ  [อกฺขรปทํ ซึ่งอักขระและบท] มีประการต่างๆ เถิด.