ทิสาปาโมกฺข ทิศาปาโมกข์
คำนี้มักแปลทับศัพท์ว่า ทิศาปาโมกข์ แต่ความหมายโดยสัททนัย คือ ตามหลักไวยากรณ์ มีคำแปลว่า
อาจารย์ผู้อันใครๆ
ในทิศทั้งหลายรู้จักแล้ว หรือ เป็นประธานของอาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งปวง
หลักฐานจากคัมภีร์
หลักฐานจากคัมภีร์
สพฺพทิสาสุ วิทิโต ปากโฏ,
ปธาโน วาติ อตฺโถ,
ปณฺฑิตภาเวน
สพฺพทิสาสุ ปมุขภูโต, ปธาโน วา (ม.ฎี ๑/๑๑๗, )
อาจารย์ผู้อันใครๆ ในทิศทั้งหลายรู้จักแล้ว คือ ปรากฏแล้ว หมายถึง เป็นประธาน.
อีกนัยหนึ่ง เป็นประธานในอาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งปวง เพราะความเป็นบัณฑิต.
ทิสานํ , ทิสาสุ วา ปาโมกฺโข
ปธาโนติ ทิสาปาโมกฺโข, เอตฺถ จ ทิสาสทฺเทน ทิสฏฺฐา วุตฺตา.
อาจารย์ผู้เป็นประธานแห่งอาจารย์ผู้ตั้งอยู่ในทิศทั้งหลาย ชื่อว่า ทิสาปาโมกข์.
ทิสา ศัพท์ในที่นี้ มีความหมายเท่ากับ ทิสฏฺฐา อาจารย์ผู้ดำรงอยู่ในทิศทั้งหลาย
(ชาตกฎีกา ๑/๓๑ ฉบับพม่า)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น